खाद्य सुरक्षा र विकासको प्रतिफल सबैकालागि; सँधैकालागि

सामाजिक संजालमा यति धेरै र सजिलै समय विती रहेको हुन्छ, कहिले काहीँ त पछुतो पनि लाग्दो रहेछ। यदि प्राथमिकता निर्धारण गरिएन भने समाचार र विचारको जङल भित्र सहजै हराउन सक्ने सम्भावना छ। यो समस्याले तपाई र ममात्र होइन मानव सभ्यता नै घेरिएको छ।

विकासमा तपाइँ हाम्रो प्यास मेटिएकै छैन। उल्टै विकासको अभाव, प्रभाव र दवावले थिल्थिलिएका छौं। हामीसँग यस्तो विकास उपलब्ध छ कि खाने कुराको स्वाद लिँदालिँदै रोग लागेर मृत्यु नजिक पुगी सकेको पत्तै हुँदैन। खाने कुरा जाने अमृत, नजाने बिष समेत बन्दो रहेछ।

खाने कुरामा बिषादी, किटनासक अखाद्य बस्तु प्रयोग गरेर झन् स्वस्थ्य जोखिम थपिएका छन्। पानीका मुहान सुक्दै गए। वातावरण प्रदुषित भयो। गगनचुम्बी घरैघरको शहर बने। खेति गर्ने जमिन सकिन थाले। अहोरात्र खटेर नीति निर्मातालाई खाने कुरा दिने किसान नै सबैभन्दा धेरै पीडीत छन्! अनि अव्यवस्थित सहरीकरणले बाढिपहिरो, महामारी, रोग-व्याधि र सहर भित्रै चरम असमानता, गरिवी जस्ता विरोधाभाष पनि थपिए। त्यसैलाई विकाश भनिएको छ!

जब मानिसले विकास भनेर पिउने पानी पाउँदैन, जलवायू संकट आउँछ, खेती गर्ने जमिन बाँकि रहन्न भने बाँच्ने आधार खै त?! अनुसन्धानहरूले के देखाएका छन् भने- भविष्यमा हुने बसाइ सराइ र द्वन्दको पहिलो कारण पिउने पानी, खाने कुराको अभाव हुनेछन्।

त्यसैले, लाग्यो कि- हाम्रो विकासले हाम्रै शन्ततिलाई असुरक्षित बनाइ रहेको छ। यस्तो प्रवृत्तिमा सुधार जरुरी छ। उपलव्धिहरू जोगाएर विनास रोक्न सुधार आवश्यक छ।

सामाजिक संजालको झिलिमिलिमात्र नियाल्नुभन्दा विकास र खाद्य सुरक्षाका विषयमा प्राथमिकता बनाउनु पनि ठीकै लाग्यो। यसैलाई प्रस्थान विन्दु बनाएर पनि विकासको बहुआयामिक पक्ष समेटन सकिन्छ।

विकास एकाङ्की बिषय हुँदैहोइन। यसै क्रममा खाद्य सुरक्षा, खाद्य व्यवस्था, क्षमताको विस्तार, पद्धतिको लचकता (सीस्टम रिजिलियन्स) र कल्याणमा आधारित नयाँ अर्थतन्त्र सम्बन्धि बहु आयामिक विचार वरिपरि विकास खोज्न सकिन्छ। साथै खाने कुरा नै विनास हुने, जोखिममा पार्ने गरी उठेको किसानमारा विकास त विनास हो भन्ने बिचारमा दृढ छु। सकेसम्म यिनै विषयलाई समेटी वसिबिँयालो गर्न यो सीमान्त लिएर आएको हूँ। तपाईको सहयोग, सुझाव सँधै प्रशंसनीय रहने छ। धन्यवाद।

– जगदीश वाग्ले ©

प्रकाशित लेख, विचार र रचना
Unsustainable
INCOMESCO
देशसञ्चार
माहुरी
About Me

नियमित ब्लग पोष्ट

विशेष पोष्ट

सीमान्तमा प्रकाशित

जलवायु

कसले कसलाई लगानी गरेको छः धनीले गरिवलाई कि गरिवले धनीलाई ?

सन्दर्भः कोप-२६ सम्मेलन जलवायु परिवर्तनबाट हुने मानवीय क्षतिलाई रोक्ने त सबैले भनेकै छन् तर त्यसकालागि आवश्यक पर्ने लगानीको श्रोत कसरी जुटाउने, कसले लगानी गर्ने भन्ने विषयमा आएर विषय अडकिने गरेको छ। वायुमण्डललाई जसले धेरै प्रदुषित पारिरहेको छ तिनिहरू नै जलवायु परिवर्तनका कारण हुन् र त्यसको नकारात्मक असरलाई रोक्ने दायित्व पनि तिनिहरू कै हुनआउँछ भन्ने सवालमा…

जलवायु

कोप-२६ सम्मेलनः प्रभावमा पारिएकाहरू निर्णयको केन्द्रमा हुनुपर्छ

कन्फरेन्स अफ पार्टीसीपेन्टस (कोप) को छव्वीसौं मिटीङ (कोप-२६) संयुक्त अधिराज्यको स्कटल्याण्डमा जारी छ। गत ३१ नोभेम्वरदेखि सुरू भएको यो सम्मेलनको मुख्य मुद्दा जलवायू परिवर्तन हो। खासगरी ‘पेरिस संझौता-२०१५’ ले लिएका निर्णयहरूलाई सहभागी राष्ट्रहरूले कार्यान्वयनमा कसरी लैजाने तयारी, प्रतिवद्धता जारी गर्नेछन भनेर सम्मेलनले हेर्ने छ; भनिएको छ। सहभागी राष्ट्रले सम्मेलनमा पेश गर्ने नेसनल्ली डीटरमाइन्ड कन्ट्रिव्युसन (एनडीसी)…

बिकास

सम्झनामा प्रेमसिंह धामी : ‘काठमाडौंलाई किन दुख्दैन कालापानी ?’

प्रेमसिंह धामीको निधन भएको २३ वर्ष (जन्म : २००९।०५।२९ : मृत्यु २०५४।०५।२७) भइसकेको छ । यसबीचमा महाकालीमा धैरै पनी बगिसकेको छ । उहाँले उठाएका लिम्पियाधुरा, लिपुलेक र कालापानीको मुद्दाले निकास पाउनुको सट्टा अतिक्रमणको गति अझ बढ्ने क्रममा छ ।लिम्पियाधुरा क्षेत्रलाई भारतले आफ्नो नक्सामा समावेश गर्नुका साथै लिपुलेकसम्मको सडक उद्… प्रेमसिंह धामीको निधन भएको २३ वर्ष…

नेपाली संस्कृति

दशैं, वेलायत र विस्तारित नेपाली संस्कृति

जगदीश वाग्ले स्वदेशभित्र दशैंको विविधताले सामाजिक, सांस्कृतिक, आर्थिक र राजनीतिक महत्वमा जे जसरी आकार फैलाउँदै गएको छ त्यसको प्रभाव विदेशिएका नेपालीहरूसँगै विश्वभर पनि देखिन थालेको छ। दशै झल्काउने राता टीका, जमरा, मठ-मन्दीर, पूजाआजाका कार्यक्रम व्यक्तिगत (पारिवारिक) र सामुदायीक स्वरूपमै विश्वभर देखिनु नेपाली संस्कृति बलियो हुँदै गएको संकेत हो। परदेशमा अवसरकालागि विदेशीएका असी लाखभन्दा धेरै नेपालीहरू…

बिकास

गीतसँग जोडिएका प्रसङ्ग

  – जगदीश वाग्ले संगितको धुनले कसलाई लट्ठ नपार्ला र! तलबको थोरै आम्दानी बचाएर विद्यार्थी जिवनमा भर्खर खुलेको नेपालको आधुनिक भटभटेनी सुपर मार्केटबाट किनेको सोनी वाकमेनमा रातैभरी गीत सुनेको अहिल्यै हो जस्तो लाग्छ। अहिले पनि फुर्सदका बेला गीतसँग भुल्ने मन बाहिरिएको छैन।   त्यसमध्ये नारायण गोपालका प्रायः सबै, एकोनको ‘आइ वान्ट टु मेक लभ राइट…

बिकास

कोरोनासँग हारेको मानव निर्मित विकासको चमत्कार

– जगदीश वाग्ले   विश्वलाई नै नजिकको घर मानिआएको ग्लोबलाइजेसन र जोडिएको विकासलाई यतिखेर कोरोना जस्तो शुक्ष्म जिवले पुरै नियन्त्रणमा लिएर अहिलेसम्म भएका विसंगतिको पर्दाफास गरिदिएको छ। प्रश्न उठेको छ कि विकास कसकालागि हो र कस्तो हुनुपर्छ? सत्य के हो भने मानिस विकासको परिकल्पनाकार, अन्वेषक र निर्माणकर्ता पनि हो तर मानिसले आफ्नै वंश, सन्ततिलाई जोखिममा…

Loading…

Something went wrong. Please refresh the page and/or try again.

चित्रमा विचित्र संसार

चित्रमा विचित्र संसार

बिचार-बिश्लेषण
ब्लग-पोष्ट
साहित्य
सम्पर्क

अनुसन्धान

दिगो बिकासका सिद्धान्त र आयामहरु; खाध्य प्रणालि, खाध्य सुरक्षा, किसान, प्रविधि, प्राकृतिक श्रोत र पर्यावरणको वास्तविकता माथि बहस गर्दै समस्या समाधानको उपाय स्वरुप नयाँ सिद्धान्त र मान्यताको आवश्यकता दर्शाउन सैधान्तिक समिक्षा…

Read more अनुसन्धान

बिकास-बहस

बिकास-बहस भित्र धेरै बहु आयामिक बिचारहरु संकलित छन । खासगरी खाध्य सुरक्षा, दिगो बिकास, प्रजातन्त्र, न्याय र अधिकारसंग सम्बन्धित बिषयहरु खरो भाषामा विश्लेषण गर्न खोजिएको छ। जसले नयाँ मान्यताको वोध गर्न सक्ने परिस्थिति…

Read more बिकास-बहस

साहित्य

‘मलाई राम्ररी थाहा छ कि यो मुलुक असल नेतृत्वको खोजीमा छ र राज्यले खोजिरहेको असल नेतृत्व म जस्ता विधवाको गर्भमा मेरै समाजले थिचिदिएको छ” शक्तिशाली सूचनामूलक कथा, यात्रा संस्मरण र निवन्धहरुको संगालो…

Read more साहित्य

गरिवी घटेको भनिन्छ, त्यसको सूचक प्रति दिनको आम्दानि १.२५ डलरलाई मानिएको छ। प्रति दिनको १.२५ डलर आम्दानिले मानिसका आधारभूत आवश्यकता जस्तै खाना, नाना, छाना लगायत शिक्षा, स्वास्थ्य, सुरक्षा र सामाजिक जिम्मेवारी पुरा हुन सक्छ र!

सिमान्त तीन

अस्ताउँदै गरेको पूँजीवादले अकल्पनीय आर्थिक असमानता र पर्यावरणिय संकट पनि बढायो। साम्यवाद पनि चिहानमा गल्तिको पश्चाताप गर्दैछ। प्रयोगमा असफल भैसकेका वादहरूभन्दा नयाँ धारणा बारेमा घोत्लिनु बेश।

सिमान्त

सिमान्त चार

%d bloggers like this: